INGLIZ VА O‘ZBEK TILLАRIDА XАLQАRO TURIZM АTАMАLАRI SHАKLLАNISHI VA RIVOJLАNISHI
DOI:
https://doi.org/10.54613/ku.v15i.1284Keywords:
Turizm, turizm terminologiyasi, tarixiy turizm, ichki turizm, savdo turizmi, Buyuk ipak yo‘li, karvon, karvonsaroy, turizm servislari, tarjima qiyinchiliklari, madaniy moslashuv.Abstract
Ushbu maqolada ingliz va o‘zbek tillarida turizm terminologiyasining shakllanishi va rivojlanishi tarixiy hamda zamonaviy nuqtai nazardan o‘rganiladi. Tadqiqot davomida turizmga oid atamalarning ildizi qadimiy ko‘chmanchi qabilalar hayoti va ularning ko‘chish jarayonlariga borib taqalishi ilmiy asosda tahlil qilinadi. Shuningdek, savdo karvonlari va “Buyuk ipak yo‘li” orqali xalqaro iqtisodiy aloqalar bilan bir qatorda turizm terminologiyasining shakllanishi, karvon, karvonsaroy, xonaqoh, sarbon kabi terminlarning yuzaga kelishi ham alohida yoritiladi. Maqolada tarixiy-qiyosiy tahlil, tilshunoslik tahlili, adabiy manbalar asosida kuzatuv va qiyosiy tarjima usuli qo‘llanib, terminlarning o‘zbek tiliga moslashuvi hamda ingliz tilidan kirib kelgan yangi terminlarning o‘zbek adabiyoti va nutqidagi qo‘llanilishi o‘rganiladi. Abdulla Qodiriy va Ulug‘bek Hamdam asarlaridagi kuzatishlar milliy adabiyotimizda turizmga oid tushunchalarning qadimiy ildizlarga ega ekanini ko‘rsatadi.Tadqiqot natijalariga ko‘ra, ingliz tilidagi musician, pianist, guitarist, resident musician, entertainer singari terminlar o‘zbek tilida qisman moslashib, faol qo‘llanilmoqda. Shu bilan birga, milliy adabiyotda uchraydigan mashshoq, soqiy, mug‘bacha kabi so‘zlar zamonaviy turizm terminlari bilan semantik jihatdan uyg‘unlashadi. Maqola turizm terminologiyasining tarixiy ildizlari, zamonaviy qo‘llanishi va ikki tilda moslashuv jarayonlarini yoritib, tilshunoslikda muhim ilmiy xulosalar beradi.
Foydalanilgan adabiyotlar:
1. Abdurahmanov, X., & Rafiev, A. (1992). Oʻzbek tilining amaliy grammatikasi. Toshkent: Fan.
2. Abdurahmonov, Gʻ. (1986). Terminologiya muammolari. In Oʻzbek tili terminologiyasi va uning taraqqiyot perspektivalari. Birinchi Respublika terminologiya konferentsiyasi materiallari (pp. 135–136). Toshkent: Fan.
3. Buranov, D. (1983). Sravnitel’naya tipologiya angliyskogo i tyurkskikh yazykov. Moskva: Vysshaya shkola.
4. Doniyorov, R. (1977). Oʻzbek tili texnik terminologiyasining ayrim masalalari. Toshkent: Fan.
5. Doniyorov, R. (1986). Oʻzbek tili terminologiyasi va uning taraqqiyoti. Toshkent: Fan.
6. Nazarov, P. J. (2019). Oʻzbek tiliga oʻzlashgan soʻzlar xususida. Xorijiy filologiya, 4, 54–58.
7. Nurmonov, A. (2002). Oʻzbek tilshunosligi tarixi: Oliy oʻquv yurtlari oʻzbek filologiyasi fakultetlarining talabalari uchun oʻquv qoʻllanma. Toshkent: Oʻzbekiston.
8. Jamolxonov, X. (2005). Hozirgi oʻzbek adabiy tili. Toshkent: Talqin.
9. Mahmudov, N., & Nurmonov, A. (1995). Oʻzbek tilining nazariy grammatikasi (sintaksis). Toshkent: Oʻqituvchi.
10. Mahmudov, N. (2013). Termin, obrazli soʻz va metafora. Oʻzbek tili va adabiyoti, 4, 3–6.
Downloads
Published
Iqtiboslik olish
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 QO‘QON UNIVERSITETI XABARNOMASI
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.