MASHINA VA INSON TARJIMASI: O‘ZBEKCHA-INGLIZCHA TARJIMANING ANIQLIGI VA MADANIY SEZGIRLIGINI BAHOLASH
DOI:
https://doi.org/10.54613/ku.v14i.1160Keywords:
Sun’iy intellekt, til, idiomatik iboralar, mashina, inson, morfologiya, tarjima, madaniy sezgirlikAbstract
Sun'iy intellekt (AI)ning jadal rivojlanishi bilan Google Translate va DeepL kabi mashina tarjimasi (MT) vositalari tillararo muloqotda keng qo‘llanilmoqda. Biroq, ularning aniqligi, ravonligi va madaniy moslashuvchanligi, ayniqsa, o‘zbek tilidek kamroq o‘rganilgan tillar uchun, haligacha muammoli sohalardan biri bo‘lib qolmoqda. Ushbu tadqiqot o‘zbekcha-inglizcha til juftligi bo‘yicha mashina va inson tarjimasi samaradorligini tahlil qilib, lingvistik aniqlik, idiomatik ifodalarni saqlash va madaniy sezgirlikni solishtiradi. Natijalar shuni ko‘rsatadiki, inson tarjimasi, ayniqsa, murakkab va kontekstga bog‘liq matnlarda, mashina tarjimasidan birmuncha ustundir. Tadqiqot AIning yanada rivojlanishi zarurligini ta’kidlab, tarjima jarayonida inson va sun’iy intellekt hamkorligini targ‘ib qiladi.
Foydalanilgan adabiyotlar:
Garcia, I. (2010). Is machine translation ready yet? Target: International Journal of Translation Studies, 22(1), 7-21. https://doi.org/10.1075/target.22.1.02gar
House, J. (2016). Translation quality assessment: Past and present. Routledge.
Munday, J. (2016). Introducing translation studies: Theories and applications (4th ed.). Routledge.
Alimov, S. (2018). Tarixiy matnlarning tarjima muammolari [Translation challenges of historical texts]. Toshkent: O‘zbekiston Milliy Ensiklopediyasi.
Karimov, O. (2020). O‘zbek tilidagi idiomalar va ularning tarjima muammolari [Uzbek idioms and translation challenges]. Toshkent: Sharq.
Otto, M., & Thornton, J. (2024). SHARQ VA G ‘ARB ADABIYOTIDAGI QAHRAMON OBRAZLARI: MADANIY O ‘XSHASHLIK VA FARQLAR. QO ‘QON UNIVERSITETI XABARNOMASI, 13, 202-204.
Islomjon o‘g, G. U. J., & Muslimaxon, N. (2025, March). Til o ‘rganishda sun ‘iy intellektning roli va imkoniyatlari. In International conference on multidisciplinary science (Vol. 3, No. 3, pp. 19-21).
Islomjon o‘g, G. U. J., & Ruhshona, B. (2025, March). O ‘ZBEK MAKTABLARIDA INGLIZ TILINI ERTA YOSHDAN O ‘QITISHNING AFZALLIKLARI VA KAMCHILIKLARI. In International conference on multidisciplinary science (Vol. 3, No. 3, pp. 22-25).
Akhmadjonov , A. (2023). THESIS FOR THE ANALYSIS OF GRAMMAR ACTIVITIES . RESEARCH AND EDUCATION, 2(9), 94–97. Retrieved from
Умурзакова, К. (2024). ИЛМИЙ ТАДКИКОТЛАР ВА ИДЖТИМОЙ ИННОВАЦИЯЛАР: КЕЛАДЖАК УЧУН ИМКОНИЯТЛАР. Университетская исследовательская база , 733–737. Получено с https://scholar.kokanduni.uz/index.php/rb/article/view/715.
Fotima, S. (2025). THE ROLE OF POETRY IN THE STUDY OF LEARNING ENGLISH LITERATURE. MODERN EDUCATIONAL SYSTEM AND INNOVATIVE TEACHING SOLUTIONS, 1(7), 95-103.
Madumarov Muhammadodil Matkomilovich (2025) READING BETWEEN THE LINES: USING LITERATURE TO BOOST ENGLISH LITERACY. Vol. 1 No. 7 (2025): MODERN EDUCATIONAL SYSTEM AND INNOVATIVE TEACHING SOLUTIONS
Begmatov, A. (2024). STUDY OF ONOMASTIC UNITS IN ENGLISH AND UZBEK. Ижтимоий-гуманитар фанларнинг долзарб муаммолари Актуальные проблемы социально-гуманитарных наук Actual Problems of Humanities and Social Sciences., 4(12), 274–280. https://doi.org/10.47390/SPR1342V4I12Y2024N43
Turaev, O. (2019). O‘zbek tilining tarjima muammolari. O‘zbekiston Milliy Ensiklopediyasi.
Toral, A., & Way, A. (2018). What level of quality can neural machine translation attain on literary text? Translation Quality in the Age of AI.
Published
Iqtiboslik olish
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 QO‘QON UNIVERSITETI XABARNOMASI

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.