SMART-TEXNOLOGIYALAR ASOSIDA TURISTIK INFRATUZILMA BOSHQARUVI

SMART-TEXNOLOGIYALAR ASOSIDA TURISTIK INFRATUZILMA BOSHQARUVI

Authors

  • Muxlisa Аkromova Turizmni rivojlantirish ilmiy-tadqiqot instituti doktoranti

DOI:

https://doi.org/10.54613/ku.v16i.1322

Keywords:

smart-turizm, smart-infratuzilma, IoT, raqamli boshqaruv, aqlli transport, onlayn bronlash tizimi, turizm iqtisodiyoti.

Abstract

Ushbu maqolada smart-texnologiyalarni turistik infratuzilma boshqaruvi jarayonlariga joriy etishning nazariy asoslari, mexanizmlari va iqtisodiy samaradorligi tahlil qilinadi. Raqamli bronlash, IoT monitoring tizimlari, aqlli transport, raqamli marketing, virtual va qo‘shimcha reallik texnologiyalari kabi innovatsion yechimlarning turizm xizmatlari sifatiga, turistlar oqimi dinamikasiga va hududiy iqtisodiy rivojlanishga ta’siri empirik ma’lumotlar asosida baholangan. Korrelyatsion–regression tahlil natijalari smart-infratuzilmani joriy etish turizm xizmatlari hajmini oshirish, boshqaruv jarayonlarini optimallashtirish va turistlar tajribasini yaxshilashda muhim ahamiyat kasb etishini ko‘rsatadi. Maqolada smart-turizm modelini O‘zbekiston sharoitida joriy etishning ustuvor yo‘nalishlari ham yoritilgan. O‘zbekiston sharoitidagi amaliy imkoniyatlari tahlil etiladi. Smart-turizm konsepsiyasining shakllanishida sun’iy intellekt, IoT, Big Data, GIS, mobil ilovalar, VR/AR kabi texnologiyalarning servis jarayonlarini avtomatlashtirish, real vaqt monitoringini ta’minlash va turistlarga shaxsga yo‘naltirilgan xizmatlar ko‘rsatishdagi roli ochib beriladi. Adabiyotlar tahlili UNWTO, OECD, WTTC hamda Yevropa Ittifoqining Smart Tourism Initiatives tajribalariga tayangan holda smart-destinatsiyalarni boshqarishning zamonaviy yondashuvlarini yoritadi.

Foydalanilgan adabiyotlar:

1. Gretzel U., Sigala M., Xiang Z., Koo C. Smart tourism: Foundations and developments. Electronic Markets. – 2015. – Vol. 25(3). – P. 179–188.

2. UNWTO. Artificial Intelligence for Tourism: Challenges and Opportunities. – Madrid: World Tourism Organization, 2023. – 62 p.

3. OECD. Digital Transformation in Tourism. – Paris: OECD Publishing, 2020. – 215 p.

4. World Travel & Tourism Council (WTTC). Travel & Tourism Economic Impact Report 2023. – London: WTTC Publications, 2023. – 54 p.

5. European Commission. Smart Tourism Destinations Report. – Brussels: EC Publications, 2020. – 48 p.

6. Kim H., Park J. Smart tourism city development: IoT-based urban innovation. Journal of Destination Marketing & Management. – 2020. – Vol. 18. – P. 100–112.

7. Henderson J.C. Smart technologies and tourism innovation in Asian megacities. – Singapore: McGraw-Hill, 2018. – 274 p.

8. Werthner H., Koo C. Big Data in tourism: Management and applications. Tourism Management. – 2017. – Vol. 63. – P. 351–362.

9. Aleksandrova A.Yu. Tsifrovaya transformatsiya v turizme. – Moskva: KNORUS, 2022. – 238 s.

10. Kvartalnov V.A. Turizm: teoriya i praktika. – Moskva: Finansy i Statistika, 2014. – 512 s.

11. Umnyashova D.A. Tsifrovoy marketing v industrii turizma. – Moskva: RUDN, 2021. – 190 s.

12. Mironenko N.S., Zorin I.V. Geografiya turizma. – Moskva: Finansy i Statistika, 2015. – 412 s.

Published

2025-11-10

Iqtiboslik olish

Аkromova M. (2025). SMART-TEXNOLOGIYALAR ASOSIDA TURISTIK INFRATUZILMA BOSHQARUVI. QO‘QON UNIVERSITETI XABARNOMASI, 16, 132–134. https://doi.org/10.54613/ku.v16i.1322
Loading...